Wstęp,
W Polsce prawie każda aglomeracja miejska posiada wysokosprawną oczysz­czalnię ścieków lub jest w trakcie jej modernizacji, dlatego ścieki z miast są w większości oczyszczane i nie stanowią zagrożenia dla środowiska. Znacz­nie gorzej wygląda przygotowanie oczyszczalni w zakresie zagospodarowania osadu ściekowego powstającego w trakcie oczyszczania ścieków, stanowiącego ok. 1÷2% masy oczyszczanych ścieków [Rosik-Dulewska 2000].
Łącznie ilość osadów ściekowych pochodzących z przemysłowych i komunalnych oczyszczalni ścieków w 2018 r. wyniosła 1046,5 tys. Mg s.m. [GUS 2019]. Zastosowanie nowoczesnych, efektywniejszych technologii oczysz­czania ścieków powoduje, że ilość ta z każdym rokiem rośnie. Stawia to przed nauką i praktyką rolniczą poważne wyzwanie dotyczące racjonalnego zagospo­darowania tak dużej ilości osadów.
Najbardziej rozpowszechnionym sposobem zagospodarowania ustabilizo­wanych osadów ściekowych w krajach Unii Europejskiej jest ich stosowanie w rolnictwie [Niemiec, Wójcik 2015]. Za przyrodniczym wykorzystaniem ko­munalnych osadów ściekowych przemawia ich wysoka wartość nawozowa oraz glebotwórcza. Dodatkowo, osady powstające w wyniku oczyszczania ścieków stanowią źródło wielu cennych surowców biogennych nadających się do wyko­rzystania w rolnictwie. Jednak ich zagospodarowanie jest ważnym problemem ekologicznym, między innymi z uwagi na fakt występowania w nich mikroor­ganizmów patogennych oraz jaj pasożytów jelitowych [Kluczek 1995; Paluszak i wsp. 1994].
Ze względu na bezpieczeństwo środowiska konieczna jest systematycznie wykonywana rzetelna analiza biologiczna, mająca na celu z jednej strony ocenę stopnia zakażenia czynnikami biologicznymi osadów ściekowych, a z drugiej ocenę efektywności stosowanych procesów higienizacji. W celu uzyskania wiarygodnych wyników, badania powinny być wykonywane we właściwie wyposażonych laboratoriach, przez personel o odpowiednich kwalifikacjach oraz dużym doświadczeniu w metodykach analiz biologicznych. Realizowane metody badań powinny być właściwie walidowane. Rolą laboratoriów jest prowadzenie systematycznej kontroli jakości wykonywanych badań, tak, aby ich ocena była jak najbardziej rzetelna i dokładna.
Z uwagi na to, że wyniki badań biologicznych w osadach ściekowych są często wykorzystywane do podejmowania decyzji o znaczeniu sanitarnym i eko­nomicznym, ich wiarygodność ma szczególne znaczenie.
Należy także pamiętać, że stosowanie zanieczyszczonych biologicznie osa­dów ściekowych do bezpośredniego nawożenia gleby stanowi zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz może powodować ograniczenie jej zdolności uty­lizacji i samooczyszczenia.

1. Wstęp
2. Biologiczne skażenia osadów ściekowych
3. Uregulowania prawne dotyczące osadów ściekowych w UE i w Polsce
4. Ilość powstających osadów ściekowych i ich wykorzystanie w UE oraz Polsce
5. Biologiczne analizy osadów ściekowych
5.1. Oznaczanie jaj pasożytów jelitowych – wprowadzenie
5.2. Metody oznaczania jaj ATT stosowane w Polsce
5.3. Morfologia jaj pasożytów jelitowych izolowanych z osadów ściekowych
5.4. Metody pomiaru jaj
5.5. Klucz do oznaczania jaj
5.6. Oznaczanie pałeczek Salmonella spp. w osadach ściekowych
5.7. Porównania międzylaboratoryjne biologicznych analiz osadów ściekowych
6. Walidacja i weryfikacja biologicznych metod badań komunalnych osadów ściekowych
6.1. Analiza jakościowa – oznaczanie pałeczek Salmonella spp.
6.1.1. Identyfikacja badanego mikroorganizmu
6.1.2. Charakterystyka jakościowej metody badawczej
6.1.3. Parametry charakterystyki jakościowej metody badawczej
6.1.4. Niepewność jakościowej metody badawczej
6.2. Analiza ilościowa – oznaczanie jaj pasożytów jelitowych
6.2.1. Charakterystyka metody badawczej – oznaczanie jaj pasożytów jelitowych
6.2.2. Parametry charakterystyki ilościowej metody badawczej
6.3. Weryfikacja metody – ilościowe oznaczanie jaj pasożytów jelitowych
7. Sposoby unieszkodliwiania osadów ściekowych
7.1. Metoda biologiczna – kompostowanie
7.2. Metoda chemiczna – oddziaływanie wapna palonego (CaO) na osady ściekowe
7.3. Metoda termiczna – wpływ podwyższonej temperatury na higienizacje osadów ściekowych
7.4. Metoda fizyczna – wpływ wiązki szybkich elektronów na mikroorganizmy patogenne w osadach ściekowych
8. Literatura
 

Autor: Monika Bazeli

Recenzent: prof. dr hab. inż. Marek Gromiec

Wydanie: drugie

Rok wydania: 2021

ISBN: 978-83-60956-70-0

Ilość stron: 94

Wydawca: Wydawnictwo Seidel-Przywecki Sp. z o.o.

Format książki: wersja cyfrowa (dostęp online)

Monika Bazeli - Biolog, absolwentka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Prowadzi Pracownię Biologiczną Biom, zajmując się analizą i oceną biologicznych procesów oczyszczania ścieków.
Prowadzi warsztaty szkoleniowe „Bioindykatory osadu czynnego”, „Oznaczanie jaj pasożytów jelitowych oraz pałeczek Salmonella w osadach ściekowych”. Organizuje badania biegłości dla laboratoriów akredytowanych dotyczące analiz biologicznych w ściekach oraz osadach ściekowych.
Jest autorką wielu artykułów na temat optymalizacji procesów oczyszczania ścieków. Interesuje się ekosystemami wodnymi.Badania naukowe realizuje w zakresie metod usuwania bakterii nitkowatych.