Format książki - wersja cyfrowa (dostęp online)


Problematyka zawarta w niniejszym poradniku to efekt badań naukowych i odczucie pilnej potrzeby zwrócenia uwagi na obszar oceny niezawodności i bezpieczeństwa dostawy wody do odbiorców. Z systemów zbiorowego zaopatrzenia w wodę (SZZW) korzysta znaczący odsetek mieszkańców kraju. Projektowanie i eksploatację SZZW należy rozpatrywać nie tylko jako zagadnienie techniczne, ale jako problem interdyscyplinarny w sposób systemowy. Przynależność SZZW do infrastruktury krytycznej funkcjonowania aglomeracji miejskiej wymaga analiz i ocen związanych z niezawodnością i bezpieczeństwem.

Zaprezentowane podstawy naukowe opisu ryzyka w Systemach Zbiorowego Zaopatrzenia w Wodę zapewniają możliwość badania i adaptacji opracowanych metod w innych systemach komunalnych, takich jak: system usuwania i unieszkodliwiania ścieków, zaopatrzenia w ciepło i gaz ziemny. Analiza ryzyka może być też przydatna w planowaniu działań prewencyjnych związanych z zapobieganiem powstawania uszkodzeń, jak również w opracowaniu scenariuszy ratowniczych.

Bardzo istotna wydaje się szczegółowa analiza ryzyka dla poszczególnych etapów funkcjonowania podsystemu dystrybucji wody. Celem takiej analizy jest dostarczenie informacji niezbędnych do podejmowania decyzji związanych z jego redukcją. Określenie wielkości ryzyka związanego kolejno z projektowaniem, wykonawstwem i eksploatacją oraz ich sumy umożliwia odpowiednią reakcję na poszczególnych etapach, co w konsekwencji przyczynia się do zmniejszenia ryzyka funkcjonowania podsystemu.

Sterowanie i redukcja ryzyka w SZZW polega również na udoskonaleniu rozwiązań technicznych i organizacyjnych. Związane z tym koszty powinny być analizowane i kalkulowane z uwzględnieniem wielokryterialnego procesu. Niezbędne jest więc ustalenie efektywności redukcji ryzyka z uwzględnieniem czynnika ekonomicznego.

W praktyce wodociągowej WHO zaleca opracowanie tzw. planów bezpieczeństwa wodnego (WSP) opartych na analizach i ocenach ryzyka. Opracowanie WSP, choć nie jest obecnie obligatoryjne, wychodzi naprzeciw nowoczesnym standardom dotyczącym bezpieczeństwa wody do spożycia. Jednocześnie pojawiają się ciągle zagrożenia, takie jak powodzie, susze, awarie zasilania elektrycznego, incydentalne zanieczyszczenia źródeł wody, a nawet ataki terrorystyczne i cyberterrorystyczne, które niejednokrotnie są powodem poważnych zakłóceń w funkcjonowaniu podsystemów SZZW, a tym samym przyczyniają się do utraty bezpieczeństwa konsumentów wody.

Książka zawiera 28 rysunków i 41 tabel.

Książka jest cennym źródłem informacji dla pracowników firm projektowych, eksploatatorów Systemów Zbiorowego Zaopatrzenia w Wodę (SZZW) w przedsiębiorstwach wodociągowych, środowiska naukowego, doktorantów oraz studentów wyższych uczelni technicznych, rolniczych i uniwersytetów.

1. Wstęp


2. Podstawy bezpieczeństwa systemów zbiorowego zaopatrzenia w wodę

3. Metody analizy i oceny ryzyka w systemach zaopatrzenia w wodę
3.1. Ogólna charakterystyka metod analizy i oceny ryzyka
3.2. Dwuparametryczna matryca szacowania ryzyka
3.3. Trójparametryczna matryca szacowania ryzyka
3.4. Czteroparametryczna matryca szacowania ryzyka
3.5. Pięcioparametryczna matryca szacowania ryzyka
3.6. Metody drzew logicznych
3.7. Metoda grafów ryzyka
3.8. Niekonwencjonalne metody analizy ryzyka

4. Ryzyko awarii sieci wodociągowej
4.1. Charakterystyka zagrożeń sieci wodociągowej
4.2. Analiza przyczynowo-skutkowa awarii sieci wodociągowych
4.3. Przeciwdziałanie awariom na sieciach wodociągowych
4.4. Metoda analizy ryzyka awarii sieci wodociągowej
4.5. Metoda analizy barier zabezpieczeń do oceny ryzyka skażenia wody w podsystemie dystrybucji
4.6. Metoda wyznaczania zintegrowanego ryzyka w procesie projektowania, wykonawstwa i eksploatacji sieci wodociągowej
4.7. Ocena awaryjności sieci wodociągowej metodą analizy rangowej

5. Ryzyko zdrowotne związane z konsumpcją wody wodociągowej
5.1. Bezpieczeństwo wodne w unormowaniach krajowych
5.2. Pojęcie ryzyka w ujęciu Dyrektywy Seveso II
5.3. Szacowanie ryzyka związanego z konsumpcja wody wodociągowej
5.4. Zdefiniowanie ryzyka dla rozkładu wykładniczego
5.5. Wartościowanie ryzyka
5.6. Pojęcie mikroryzyka
5.7. Metoda oceny ryzyka na potrzeby analizy bezpieczeństwa konsumentów wody

6. Ryzyko związane z funkcjonowaniem operatora SZZW
6.1. Podejmowanie decyzji przez operatora
6.2. Motywacja w pracy operatora
6.3. Aktywność operatora SZZW
6.4. Wskaźniki niezawodności pracy operatora
6.5. Typy zachowania operatora w systemie technicznym
6.6. Rodzaje błędów operatora
6.7. Metoda analizy niezawodności operatora TESEO
6.8. Metoda przewidywania błędu operatora THERP
6.9. Metoda szacowania i redukcji błędu operatora HEART
6.10. Estymatory wskaźników niezawodności do oceny pracy operatora

7. Zarządzanie ryzykiem w systemach zaopatrzenia w wodę
7.1. Uwagi wstępne
7.2. Metody reagowania na ryzyko
7.3. Ubezpieczenie jako forma uniezależnienia się od ryzyka
7.4. Zasady badań marketingowych
7.5. Procedury zarządzania ryzykiem w ramach planu bezpieczeństwa wodnego

Autorzy: prof. dr hab. inż.Janusz Ryszard Rak, dr hab. inż. Barbara Tchórzewska-Cieślak

Recenzenci: prof. dr hab. inż. Ziemowit Suligowski, dr hab. inż. Maciej Mrowiec, prof. Politechniki Częstochowskiej

Wydanie: pierwsze

Rok wydania: 2013

ISBN: 978-83-60956-34-2

Ilość stron: 176

Wydawca: Wydawnictwo Seidel-Przywecki Sp. z o.o.

Format książki:  wersja cyfrowa (dostęp online)

Prof. dr hab. inż. Janusz Ryszard Rak
W rokun 1976 ukończył studia na Wydziale Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej. Opublikował wiele prac naukowych z zakresu metod analizy i niezawodności bezpieczeństwa systemów zaopatrzenia w wodę do spożycia, szacowania ryzyka związanego z dostawą wody metodami jakościowo-ilościowymize szczególnym uwzględnieniem metod matrycowych, niezawodności funkcjonowania systemów komunalnych i wdrażania metod probablistycznych do securitologii.
Jest członkiem Sekcji Inzynierii Sanitarnej Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN, komisji Gospodarki Wodnej PAN Oddział Kraków, Polskiego Klubu Ekologicznego, Polskiego Zrzeszenia Inżynierów i Techników Sanitarnych Oddział Podkarpacki oraz Polskiego Towarzystwa Niezawodności (PTBN)

Dr hab. inż. Barbara Tchórzewska-Cieślak, prof. PRz.
W 1997 roku ukończyła studnia na Wydziale Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechniki Rzeszowskiej. Interesuje się m.inn. eksploatacją ststemów zbiorowego zaopatrzenia w wodę, niezawodnością i bezpieczeństwemsystemów inżynierskich, niekonwencjonalnymi metodami analizy i oceny ryzyka oraz niezawodnością systemów balneotechnicznych.
Jest członkiem Komisji Gospodarki Wodnej PAN Oddział w Krakowie, Sekcji Inżynierii Sanitarnej Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN, Polskiego Towarzystwa Bezpieczeństwa Niezawodności (PTBN), Polskiego Zrzeszenia Inżynierów i Techników Sanitarnych Oddział Podkarpacki, przewodnicząca Zakładowego Koła PZITS przy Politechnice Rzeszowskiej.