Wykorzystanie preparatu bentonitowego BX10 do ograniczania rozwoju promieniowców występujących w oczyszczalniach komunalnych.

1.Wstęp

Wiele oczyszczalni zgłasza problem tworzenia się piany i kożucha na powierzchni reaktorów biologicznych oraz flotacji osadu w osadnikach wtórnych. Jedną z przyczyn pojawienia się tego problemu technologicznego jest proliferacja promieniowców. Jest to grupa bakterii Gram dodatnich umownie nazywana „ Nocardiopodobnymi Actinomycetes” obejmująca wiele gatunków o podobnej morfologii. ( Nocardia amarae, Nocardia pinensis, Rhodococcus, Gordona, Skermania).  Pomimo tego że wszystkie gatunki nalężące do tej grupy posiadają prawdziwe rozgałęzienia, w układach oczyszczania można wyróżnić dwa morfotypy. Pierwszy z nich to bakterie, które posiadają rozgałęzienia ułożone prostopadle. Ta morfologia została po raz pierwszy opisana dla Gordonia amarae ( Lechevalier i Lechevalier, 1974 ). Organizmy o tym morfotypie są często nazywane organizmami G. amarae- podobnymi (GALO). Druga grupa to organizmy posiadające rozgałęzienia pod  kątem ostrym np. u  Skermania piniformis ( Chun i in. , 1997 ). Określane jako organizmy o rozgałęzieniu podobnym do sosny (PTLO)    ( Blackall i in. , 1989 ). Istnieją również krótkie, prawie pojedyncze komórki z rozgałęzieniami-Actinomycetes. Ponieważ jednak wiele bakterii z tej grupy jest morfologicznie nierozróżnialnych, całkowite poleganie na tradycyjnych metodach identyfikacji opartych na obserwacji morfologii jest niewłaściwe. Stąd często nie podaje się gatunku, a jedynie określa się przynależność do grupy promieniowców (typ Actinobacteria).

 Głównym miejscem występowania promieniowców jest gleba. Jednak ze względu na ich bardzo dobre zdolności adaptacyjne mogą one zasiedlać również inne środowiska. Często spotykane są również w osadzie czynnym.  Ich nadmierny rozwój w oczyszczalniach ścieków jest głównie związany z utrzymywaniem długiego wieku osadu z dopływem ścieków bogatych w tłuszcze oraz substancje powierzchniowo- czynne. Badania ekofizjologiczne pokazują, że promieniowce charakteryzują się bardzo szerokim spektrum wykorzystania substratu.  Mogą rosnąć w środowisku nie tylko bogatym w tłuszcze ale także w cukry, alkohole, octany, związki aromatyczne czy węglowodory. Szybkość ich wzrostu jednak jest bezpośrednio związana z wysokim stężeniem substratu ( Lemmer, 1985). W związku z tym, że  powierzchnia ich komórek jest silnie hydrofobowa często wspomniane substraty, zwłaszcza tłuszczowe stają się dla nich łatwo dostępne.  Hydrofobowość jest warunkowana obecnością w ścianie komórkowej kwasów mykolowych, stanowiących nawet 40% jej suchej masy ( Kowalski i in. 2012). W związku z obecnością kwasów mykolowych  w ścianie komórkowej  promieniowce często określa się mianem „Mycolata”. Poza kwasami mykolowymi na hydrofobowość  komórek bakterii wpływ ma: odczyn pH, temperatura, podaż substratu czy potencjał elektrokinetyczny.

Od wielu lat istnieje duże zainteresowanie związane z opracowaniem konkretnych strategii kontroli liczebności bakterii nitkowatych. Walka z promieniowcami jest często bardzo trudna. Ze względu na powolny, w porównaniu do innych bakterii wzrost, dominują one w układach o długim wieku. Zalecenia spotykane w literaturze dotyczące obniżenia wieku nie zawsze są skuteczne. Jest to związane z faktem  gromadzenia się promieniowców w pianie czy kożuchu. Wysoka odporność na wysychanie, promieniowanie UV umożliwia promieniowcom przetrwanie w osadzie wyflotowanym. Dodatkowo obecność substancji tłuszczowych we frakcjach pływających osadu sprzyja ich rozwojowi. Prowadzi to do sytuacji, gdzie  ilość promieniowców w osadzie czynnym jest niewielka, natomiast grubość kożucha stale rośnie.

Innym zabiegiem rekomendowanym przy ograniczaniu liczby promieniowców jest aplikacja jonów glinu.  Badania własne dowodzą, że jony te skutecznie dekontaminują promieniowce, ale należy pamiętać że działają wyłącznie na komórki obecne w osadzie czynnym, a nie te w kożuchu. Dodatkowo, przy dużej podaży substancji tłuszczowych nawet po długotrwałym dozowaniu jonów glinu, kożuch nadal może występować na powierzchni reaktora. Dlatego też w walce z promieniowcami częste działania z wykorzystaniem pojedynczych metod ( obniżanie wieku osadu, stosowanie jonów glinu) ograniczających ich liczebność jest niewystarczające.

Stosowanie rozpylaczy wody lub ścieków oczyszczonych w celu rozbicia piany sprawdza się raczej przy niewielkiej ilości lekkiej piany. Stosowanie tej metody na uformowany już kożuch raczej nie daje gwarancji na jego zatopienie.  

Stosowanie chloru nie jest rekomendowane z powodu działania jedynie na nitki występujące w przestrzeniach pomiędzy kłaczkami.  Polecane często środki antypienne mogą pochłaniać tlen, niezbędny do prawidłowej aktywności biocenozy osadu czynnego.

Preparaty biologiczne, czasami uzupełnione enzymami, są drogie i często nie działają, lub wymagają regularnego dodawania lub suplementacji w celu dalszego korzystnego efektu.

Jak widać nie zaobserwowano jednej skutecznej metody ograniczającej nadmierny wzrost promieniowców. Celowe staje się działanie kompleksowe.

 Bazując na skutkach nadmiernego rozwoju promieniowców takich jak : niewłaściwa sedymentacja osadu, tworzenie piany i kożucha rozpoczęto badania nad opracowaniem skutecznej metody walki z promieniowcami. Po analizie przyczyn występowania omawianych bakterii rozpoczęto poszukiwania nowych metod umożliwiających:

• Ograniczenie dostępności substratu tłuszczowego,
• Obniżenie zdolności pianotwórczych,
• Optymalizację sedymentacji osadu,
• Poprawę klarowności ścieków oczyszczonych.

Kilkuletnie doświadczenie związane z poprawą sedymentacji przebadanych  osadów czynnych po aplikacji preparatów bentonitowych skłoniło do podjęcia badań określających ich wpływ na promieniowce.

2. Badania laboratoryjne

2.1 Cel i Metody badań

Celem badań było opracowanie strategii kontroli liczebności promieniowców oraz skutków ich występowania w osadzie czynnym. W tym celu badano wpływ preparatu bentonitowego BX10 na promieniowce. Przeprowadzono doświadczenia z wykorzystaniem osadów czynnych pochodzących z oczyszczalni komunalnych obfitujących w Actinobakterie.

2.1.1 Wpływ preparatu bentonitowego na redukcję CHZT oraz tłuszczu.

Jak wiadomo silnie hydrofobowa powierzchnia komórek umożliwia omawianym promieniowcom lepsze przyciąganie hydrofobowych substratów, takich jak lipidy, długołańcuchowe kwasy tłuszczowe (LCFA). Dodatkowo bakterie te wytwarzają wiele egzoenzymów, takich jak lipazy, które zwiększają degradację i wykorzystanie substratów. Poszukując produktów, które potencjalnie mogą adsorbować tłuszcz,  wykonano analizę wpływu preparatu bentonitowego BX10 na redukcję zanieczyszczeń w tym substancji tłuszczowych. Do ścieków surowych pobranych z miejskiej oczyszczalni ścieków przyjmującej ścieki z mleczarni aplikowano preparat BX10 w dawce 0,5g/L, a następnie intensywnie mieszano.  W trakcie mieszania bardzo szybko doszło do flokulacji. W cieczy nadosadowej wykonano analizę CHZT metodą dwuchromianową. Równolegle wykonano analizy zawartości substancji ekstrahujących się eterem naftowym. W tym wypadku czas mieszania ścieków wynosił 3h, a analiza została wykonana w całej objętości próby.

2.1.2 Wpływ preparatu bentonitowego na pianę wywołaną przez promieniowce.

Jak wiadomo tworzenie piany obejmuje proces flotacji i wymaga trzech składników:  pęcherzyków powietrza,  środków powierzchniowo czynnych oraz cząstek hydrofobowych. W reaktorze napowietrzanym pęcherzyki gazu są dostarczane przez aeratory. Surfaktanty są obecne w ściekach surowych i zrzutach przemysłowych, jak również są wytwarzane przez organizmy obecne w osadzie czynnym. Cząstki hydrofobowe to mikroorganizmy powodujące pienienie, między innymi badane promieniowce. Tak więc tworzenie piany rozpoczyna się już podczas napowietrzania. Obecność środka powierzchniowo czynnego, znajdującego się w ściekach lub wytwarzanego przez bakterie (biosurfaktanty) zmniejsza napięcie powierzchniowe ścianek cieczy i pozwala pęcherzom pozostać elastycznym. ( Ryc1.)

Stabilizacja piany jest możliwa, jeśli zmniejszy się odprowadzanie cieczy z płytek pęcherzykowych, a osiąga się to poprzez obecność  w pianie cząstek stałych. W takim wypadku z piany tworzy się gęsty kożuch, trudny do usunięcia. Jednak zastosowanie preparatów bentonitowych znacząco wpływa na redukcję środków powierzchniowo-czynnych, zwłaszcza kationowych i niejonowych (Röhl i in., 1991, Zhang i in., 2012 ). Daje to dodatkowo szansę na ograniczenie pienienia osadu bogatego w promieniowce.

W badaniach laboratoryjnych określono wpływ preparatów bentonitowych na właściwości pianotwórcze osadu czynnego.

W trakcie badań wykonano:

• Test jakościowy ( szybkość pienienia, stabilność piany)
• Test ilościowy ( index piany)

Aby zdefiniować szybkość pienia oraz stabilność piany wykorzystano metodykę Blackalla (Blackall i in., 1991). Szybkość pienienia (określenie wartość FR) mierzono wlewając 250 ml osadu czynnego do szklanego cylindra i napowietrzano 3 minuty. Rejestrowano: objętość piany, wielkość pęcherzyków, prędkość formowania i czas potrzebny do zgaszenia piany. Z zebranych wyników w oparciu o tabelę klasyfikacji pienienia określano wskaźnik FR.

Ocenę potencjału piany FP zdefiniowano na podstawie różnicy poziomów faz między próbką cieczy  piany przed i po napowietrzeniu (Nakajima i Mishima, 2005). 100 ml próbki osadu czynnego umieszczano  w cylindrze i napowietrzano przez 30 s. Oznaczano poziom cieczy przed i po napowietrzaniu. Współczynnik FP oznaczono zgodnie z wzorem:

Gdzie:

A – Powierzchnia przekroju cylindra

H₀– różnica poziomów cieczy przed i po napowietrzaniu

T– czas napowietrzania

Q_air -przepływ powietrza

W trakcie testu ilościowego wyznaczano Index piany- SI. W tym celu 0,5 litra osadu czynnego, pobranego ze zbiornika napowietrzającego umieszczono w cylindrze i napowietrzano  przez 15 minut, aby utworzyć grubą, stabilną warstwę piany. Flotację powtarzano kilkakrotnie po oddzieleniu piany od osiadłej biomasy. Wykonano analizę suchej masy w osadzie czynnym oraz w pianie. Wskaźnik SI wyznaczono na podstawie wzoru ( Pretorius i Laubscher 1987):

SI = (s.m piany/s.m osadu) x 100%

SI (%) Ocena zjawiska pienienia-stopień problemu:

0 – 0,5 Znikomy, 0,5 – 6 Mały, 6 – 10 średni,10–15 Poważny, > 15 Bardzo poważny

3. Wyniki laboratoryjne

3.1. Wpływ preparatu bentonitowego na redukcję CHZT oraz tłuszczu.

Istnieje wiele sugestii, że pienienie występuje, gdy osady czynne zawierają substancje tłuszczowe. Hydrofobowy charakter ściany komórkowej promieniowców pozwala im przyczepiać się do hydrofobowych substratów. To daje im przewagę w konkurowaniu o pokarm z innymi bakteriami występującymi w osadzie czynnym. W wyniku przeprowadzonych analiz po aplikacji preparatu bentonitowego do ścieku surowego zanotowano znaczną redukcję zanieczyszczeń, zwłaszcza substancji tłuszczowych. Biorąc pod uwagę fakt że, spadek stężenia substratu tłuszczowego bezpośrednio wpływa na tempo wzrostu oraz liczebność promieniowców, aplikacja BX10 okazuje się skutecznym rozwiązaniem. Poza tym przy obniżonym stężeniu tłuszczu promieniowce „produkują” mniej biosurfaktantów przez co spada intensywność tworzenia się piany.

W trakcie prowadzonego doświadczenia laboratoryjnego zaobserwowano, różnice związane z aplikacją  preparatu BX 10 do osadu czynnego oraz osadu czynnego wymieszanego z pianą. Zarówno w jednym jak i drugim przypadku dozowanie BX-10 prowadziło do zmniejszenia ilości powstającej piany. Zmianie ulegał jednak jej wygląd.

3.2 Wpływ preparatu bentonitowego na szybkość i stabilność tworzenia piany.

W przypadku samego osadu powstające pęcherze powietrza były duże i szybko pękały, natomiast w próbie osadu wymieszanego z pianą po dozowaniu BX -10 dochodziło do tworzenia się drobnych pęcherzyków wielkości < 0,1 cm. W wyniku tego powstało objętościowo mniej piany niż w próbie zerowej, ale zwiększyła się w niej ilość biomasy – wzrost indexu SI. Po wyłączeniu napowietrzania część piany sedymentowała. Przez okres 72h, w próbie z BX10 nie odnotowano ponownego wynoszenia osadu.

Zainteresowanie dotyczące wpływu płytek bentonitowych BX10 na komórki promieniowców skłoniło do wykonania badań mikroskopowych. Już w trakcie obserwacji przyżyciowych zauważono „łączenie się” płytek bentonitowych z komórkami promieniowców zarówno w osadzie czynnym jak i pianie.

Jak się wydaje, aplikacja BX 10 do osadu czynnego ogranicza wytwarzanie piany. W wyniku łączenia się płytek bentonitowych z komórkami promieniowców tworzy się kompleks bakteryjno-bentonitowy, który zapobiega transportowi promieniowców do pęcherzyków powietrza i wynoszenia na powierzchnię.

Dodatkowo w sytuacji już tworzącej się piany BX10 łącząc się z  kolonią promieniowców przylegających do pęcherzyków powietrza uniemożliwia ich flotację i ułatwia sedymentację. Zaś zatrzymanie promieniowców w osadzie czynnym stwarza możliwość ich kontaminacji poprzez stosowanie jonów glinu. Przyleganie komórek bakteryjnych do powierzchni płytek bentonitowych jest związane prawdopodobnie z różnicą ładunków elektrycznych oraz wymianą jonów. Jak podaje Buszewski (2015) powstawanie ładunku powierzchniowego wynika z : dysocjacji grup funkcyjnych znajdujących się na powierzchni, transportu jonów z powierzchni cząstek oraz zjawiska powierzchniowej adsorpcji jonów. Konsekwencją obecności ładunku powierzchniowego jest wzrost ilości przeciwjonów w obrębie danej powierzchni i formowanie się warstwy adsorpcyjnej. Komórki mikroorganizmów charakteryzują się heterogennym rozmieszczeniem ładunku powierzchniowego. Im większy ładunek na powierzchni tym silniejsze oddziaływania. Większość naturalnych minerałów ilastych, w tym bentonitów posiada ujemny ładunek powierzchniowy (Zhang i in., 2012a). Ładunek pojedynczego pakietu jest kompensowany przez tzw. kationy wymienne, ( Sarbak, 2000; Zaborski i in., 2006).

Wyznaczono ładunek powierzchniowy zarówno preparatów bentonitowych jak i zawiesiny promieniowców w Laboratorium Geomikrobiologicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Punkt izoelektryczny dla preparatu bentonitowego BX10 wynosił 3,3 a dla hodowli bakteryjnej promieniowców 6,5. Jak widać, oddziaływania elektrostatyczne pomiędzy bentonitem BX 10, a bakteriami wynikają z różnicy ładunków powierzchniowych. Im większa bowiem różnica ładunków, tym większe odziaływanie elektrostatyczne. Dodatkowo należy pamiętać że płytki bentonitowe BX10 mogą przyciągać jony przeciwne co powoduje zobojętnienie ich ładunku powierzchniowego i umożliwia przyleganie do różnych cząstek w wyniku koagulacji.

4. Test w skali technicznej

Po wykonaniu badań laboratoryjnych przeprowadzono doświadczenie w skali technicznej.

Wytypowano do tego celu dwie oczyszczalnie mechaniczno-biologiczne borykające się z problemem występowania piany . W obu przypadkach przyczyną pienienia się osadu był nadmierny wzrost promieniowców. Pierwsza oczyszczalnia ( OŚ1) poza ściekami bytowymi przyjmuje ścieki z mleczarni oraz browaru. Część biologiczną stanowią dwie wydłużone komory wyposażone w ruszty napowietrzające ( 3 sekcje) oraz 2 osadniki.  W celu zainicjowania procesu denitryfikacji pierwsza sekcja napowietrzająca została wyłączona, dzięki temu w jednym zbiorniku zachodzi zarówno proces denitryfikacji jak i nitryfikacji. Wprowadzona zmiana pozwoliła uzyskać bardzo wysoki stopień redukcji zanieczyszczeń, w tym azotu i fosforu. Biologiczne procesy rozkładu zanieczyszczeń są prowadzone w dwóch  liniach technologicznych. Ze względu na odbiór ścieków przemysłowych w reaktorach utrzymuje się wysokie stężenie osadu w granicach 5-7 kg/m³.

Na drugiej oczyszczalni ścieków procesy biologiczne zachodzą w monolitycznych budowlach betonowych o kształcie walca. W centralnej części każdego reaktora umieszczony jest osadnik wtórny, a część zewnętrzna została podzielona na komory: beztlenową, denitryfikacji, usuwania związków węgla i nitryfikacji oraz stabilizacji osadu nadmiernego. W reaktorach utrzymuje się stężenie osadu w granicach 4-5 kg/m³ przy jego obciążeniu ładunkiem zanieczyszczeń 0,22 kg BZT5/kg s.m. x d. Przepływy ścieków osiągają często maksymalną przepustowość oczyszczalni.

W pierwszym obiekcie w wyniku nadmiernego rozwoju promieniowców zarówno komora K1 jak i K2 w całości była pokryta pianą/kożuchem trudnym do usunięcia. Piana gromadziła się również w osadnikach wtórnych. Aplikacja jonów glinu w dawce 3,3g AL.+3/ kg. s.m x d nie przyniosła efektu. W badaniach mikroskopowych liczebność promieniowców określona została na poziomie kategorii 5. W wyniku testów laboratoryjnych do aplikacji technicznej wytypowano preparat bentonitowy BX-10. Zastosowano dawkę 250 kg na każdy ciąg , tj. 2,3 g/L.  Obniżono dawkę jonów glinu do poziomu 2,5 g AL.+3/ kg. s.m x d. Już następnego dnia z relacji obsługi wynika, że zaobserwowano mniej piany, pojawiły się wolne od piany przestrzenie, zwłaszcza w komorze K2. Znacznie mniej piany zanotowano również na osadnikach wtórnych. Pozostała w reaktorach piana stała się jasna, lekka, łatwa do rozbicia. Poprawie uległa wyraźnie sedymentacja osadów. ( Ryc 6.)

W trakcie obserwacji mikroskopowych wykonanych 14 dnia po dozowaniu preparatu BX10 zanotowano spadek liczebności promieniowców w K1 do kategorii 4, a w komorze K2 do kategorii 3. Wizualnie na powierzchni reaktora K1 nadal jeszcze utrzymywała się lekka, łatwa do rozbicia piana. Zdecydowanie lepsza sytuacja miała miejsce na powierzchni reaktora K2. W tym reaktorze notowano dalszy spadek liczebności promieniowców. Po 32 dniach od aplikacji BX-10 uzyskano liczebność promieniowców na poziomie kategorii 1. Problem piany całkowicie zanikł i kolejne miesiące reaktor K2 był pozbawiony piany, pomimo dopływu ścieków bogatych w tłuszcz, białko i środki pochodzące z mycia linii technologicznej. Zdecydowanie inaczej przedstawiała się sytuacja w reaktorze K1, gdzie przez cały czas doświadczenia utrzymywała się piana na powierzchni. Jak się wydaje taka różnica była wynikiem :

• słabszego wymieszania preparatu spowodowana niskim natlenieniem z powodów technologicznych,
•  zdecydowanie większym obciążeniem wywołanym dużym napływem ścieków.  

W tym wypadku celowe byłoby zwiększenie dawki preparatu oraz jego systematyczne uzupełnianie do czasu zaniku piany.

Na obiekcie OŚ 2 również występował problem związany z pianą/kożuchem. Piana utrzymywała się przez kilka lat. Stosowanie różnych rozwiązań, w tym aplikacja jonów glinu, blendy, dostępnych na rynku biopreparatów nie przynosiła oczekiwanych rezultatów. W trakcie analizy mikroskopowej osadu czynnego wykonanej przed rozpoczęciem doświadczenia, zanotowano dominację promieniowców, a ich liczebność określono na poziomie kategorii 3-4. Osad posiadał wówczas cechy niedotlenionego. Ciecz nadosadowa była mętna. Pozostawiono dozowanie jonów glinu w dawce 2,7 g Al.+3/kg s.m x d.  Rozpoczęto aplikację preparatu BX10 do każdego reaktora w ilości 0,5g/L.  Dzięki temu uzyskano poprawę sedymentacji oraz częściową redukcję piany w reaktorze K1 oraz prawie całkowitą redukcję piany w reaktorze K2. Po 3 dniach zastosowano dawkę podtrzymującą 0,25g/L również do obu reaktorów, a po kolejnych 7 dniach dawki 0,2 g/L do reaktora 1, oraz 0,3 g/L do reaktora 2. W wyniku takich działań uzyskano kolejny raz poprawę sedymentacji oraz klarowności ścieków. W komorze K1 utrzymywała się znikoma ilość piany, natomiast w komorze K2 puchnąca piana znowu się pojawiła. Jednak po 4 dniach obserwowano już w obu reaktorach tylko niewielką ilość piany, która ulegała gaszeniu podczas przerw w napowietrzaniu. W tym czasie utrzymywała się idealna opadalność na poziomie 300 ml/L. ( Ryc 8.) Wykonana analiza mikroskopowa osadów wskazała na całkowitą eliminację promieniowców w reaktorze K1 oraz spadek liczebności w reaktorze K2  z kategorii 3-4 na kategorię1. Przez kolejne 14 dni  stosowano dawki podtrzymujące 0,25 g/L do każdego reaktora. Pozwoliło to utrzymywać idealną sedymentację oraz chwilowe, niewielkie ilości piany w reaktorze K1. W reaktorze K2 piana nadal utrzymywała się. Być może wynika to z dopływu o około 10-15 % większej ilości ścieków.  Dodatkowo uzyskano poprawę w odwadnianiu osadu co pozwoliło zmniejszyć dawkę stosowanego polimeru. Niestety przez cały okres prowadzonego doświadczenia utrzymywał się problem z mętnością odcieku wywołany jak się wydaje okresowym przeciążeniem układu ładunkiem zanieczyszczeń oraz pojawiającym się deficytem tlenowym.

5. Wnioski

Na podstawie przeprowadzonych badań z wykorzystaniem preparatu bentonitowego BX10 do ograniczania skutków nadmiernego rozwoju promieniowców w osadzie czynnym

można sformułować następujące wnioski:

1. Aplikacja preparatu BX10 wyraźnie wspomaga sedymentację osadu czynnego obfitującego w Actinobakterie. Jest to efektem oddziaływania elektrostatycznego pomiędzy bentonitem, a bakteriami występującymi w kłaczkach. Powstający aglomerat bentonit-kłaczek lepiej sedymentuje.
2. Stosowanie preparatu BX 10 wywołuje zmiany dotyczące wyglądu piany biologicznej oraz prowadzi do jej znacznej redukcji. Stopniowe lub natychmiastowe gaszenie  piany może być związane z usuwaniem przez preparat bentonitowy BX10 substancji powierzchniowo czynnych będących przyczyną jej tworzenia.
3. Stosowanie preparatu BX 10 ogranicza powstawanie piany/kożucha wywołanej przez promieniowce. Przyleganie promieniowców do płytek bentonitowych zapobiega ich transportowi do pęcherzyków powietrza tworzących pianę.  
4. Dozowanie preparatu BX 10 skutecznie ogranicza liczebność promieniowców. Mechanizm ich usuwania może być związany z redukcją substancji tłuszczowych w ściekach stanowiących istotny czynnik wzrostowy.
5. Sedymentacja promieniowców uwięzionych wcześniej w pianie po aplikacji stosowanego preparatu BX10 stwarza możliwość kontaminacji dodatkowo jonami glinu.
6. Efektywność działania preparatu BX jest uzależniona od dawki i sposobu jego aplikacji.

Literatura

1. Blackall, L.L., Parlett, J.H., Hayward, A.C., Minikin, D.E., Greenfield, P.F. and Harbers, A. 1989. Nocardia pinensis sp. nov., an actinomycete found in activated sludge foams in Australia. J. Gen. Microbiol., 135, 1547-1558
2. Blackall, L.L., Harbers, A.E., Greenfield, P.F., Haward, A.C. 1991. Activated sludge foams: effect of environmental variables on organism growth and foam formation. Environ. Technol. 12, 241−248.
3. Buszewski,B., Pomastowski P., 2015. Wpływ heterogeniczności powierzchni biokoloidów na ich rozdzielanie elektroforetyczne, Wiadomości chemiczne, 69, 9-10
4. Chun, J., Blackall, L., Kang, S., Chil Hah, Y. and Goodfellow, M. 1997. A proposal to reclassify Nocardia pinensis Blackall et al. as Skermania piniformis gen. nov., comb. nov. Int. J. Syst. Bacteriol., 47, 127-131.
5. Kowalski K.,Szewczyk R.,Druszczyńska M. 2012.Kwasy mikolowe- potencjalne markerydiagnostyki oportunistycznych zakażań mikroorganizmami z podrzędu Corynebacterineae. Postępy Hig Med. Dosw, 66:46-468.
6. Lechevalier, M. P. & Lechevalier, H. A. 1974. Nocardia arnarae sp. nov., an actinomycete common in foaming activated sludge. Int J Syst Bacteriol24, 278-288.
7. Lemmer, H.1985.Mikrobiologische Untersuchungen zur Bildung von Schwimm-schlamm auf Klaranlagen.Dissertation Technische Universitat Munchen.
8. Nakajima, J., Mishima, I., 2005. Measurement of foam quality of activated sludge in
   MBR process. Acta Hydrochimica et Hydrobiologica 33, 232–239.
9. Pretorius, W.A., Laubscher, C.P., 1987. Control of biological scum in activated sludge plant by mean of selective floating. Water Science and Technology 19 (5–6), 1003–1011.
10. Röhl, W., von Rybinski, W., Schwuger, M. J. 1991. Adsorption of surfactants on low-charged layer silicates Part I: Adsorption of cationic surfactants. In Trends in Colloid and Interface Science V (pp. 206-214). Steinkopff, Heidelberg.
11. Sarbak, Z. 2000. Adsorpcja i adsorbenty. Teoria i zastosowanie. Wydawnictwo naukowe UAM, Poznań 2000.
12. Zaborski, M., Kaźmierczak, A., Szynkowska, M.I., Leśniewska, E., Kunert, A. 2006. Charakterystyka fizykochemicznych właściwości naturalnych krzemianów warstwowych stosowanych w syntezie materiałów nanokompozytowych typu elastomer-faza mineralna. Przemysł Chemiczny, 85, 50-54.
13. Zhang i in., 2012 – Zhang, Y., Zhao, Y., Zhu, Y., Wu, H., Wang, H., Lu, W. 2012. Adsorption of mixed cationic-nonionic surfactant and its effect on bentonite structure. Journal of Environmental Sciences, 24(8), 1525-1532.

Monika Bazeli, Pracownia Projektowa BIOM

źródło: Forum Eksploatatora 1/2020