Z uwagi na fakt, że istnieją znaczne problemy z zagospodarowaniem osadów ściekowych w małych i średnich oczyszczalniach ścieków, zachodzi konieczność poszukiwania nowych metod ich przetwarzania, dlatego też w Politechnice Rzeszowskiej podjęto się prac badawczych nad opracowaniem technologii produkcji nawozów na bazie osadów ściekowych z dodatkiem pylistych materiałów. Od wielu lat w Zakładzie Inżynierii i Chemii Środowiska Politechniki Rzeszowskiej prowadzone są bowiem wielokierunkowe badania nad przydatnością substancji pylistych w technologii ścieków i utylizacji osadów ściekowych. Efektem dotychczasowych prac badawczych było opracowanie i wdrożenie m.in. technologii K-SBR (oczyszczanie ścieków w sekwencyjnym reaktorze porcjowym z dodatkiem pylistego keramzytu), wytwarzania nawozu osadowo-popiołowego czy sposobu biogranulacji osadu tlenowego przy niskim ładunku zanieczyszczeń organicznych.
Przetwarzanie komunalnych osadów ściekowych w nawozy organiczne lub organiczno-mineralne umożliwia przekwalifikowanie odpadu, jakim jest osad ściekowy, w produkt w postaci nawozu lub polepszacza gleby, który można wprowadzić na rynek. Aktualnie na rynku dostępne są nawozy organiczne i organiczno-mineralne produkowane z osadów ściekowych z różnymi dodatkami. Najczęściej są to nawozy z osadów ściekowych z dodatkiem CaO w postaci granulatu. Znane są również mieszaniny osadów ściekowych z biomasą (trawa, słoma, zrębki drewna, trociny), z zeolitem, dolomitem, popiołami itp.
Naukowcy z Politechniki Rzeszowskiej opracowali technologię wytwarzania nawozu z osadów ściekowych z dodatkiem pylistych materiałów mineralnych. Autorzy technologii przetestowali dotychczas kilkadziesiąt mineralnych substancji sproszkowanych, zarówno naturalnych, jak i odpadowych, w celu wytypowania takich, które wspomagają skład chemiczny osadów w aspekcie wytwarzania produktu nawozowego. Założenia technologiczne były konsultowane z ośrodkami rolniczymi.
Pozytywne opinie, m.in. Podkarpackiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Boguchwale czy Lasów Państwowych, wskazują na celowość prowadzenia tego typu badań. Analiza tematu wskazuje, że nawozy z osadów ściekowych, z uwagi na konkurencyjną cenę i skład chemiczny w porównaniu do komercyjnych nawozów sztucznych, mogą być wykorzystywane w celu poprawy opłacalności produkcji roślinnej w branży szkółkarskiej lub leśnej.
Obecnie, od stycznia do czerwca 2020 r., w Politechnice Rzeszowskiej realizowany jest projekt pt. „Opracowanie nawozu organiczno-mineralnego na bazie osadów ściekowych z dodatkiem mikroskładników mineralnych” nr 08/PRZ/1/DG/PCI/2019, który finansowany jest przez Podkarpackie Centrum Innowacji Sp. z o.o. na kwotę 132 693,50 zł w ramach konkursu „Program grantowy na prace B+R jednostek naukowych”. Kierownikiem projektu jest dr inż. Adam Masłoń, prof. PRz, a zespół badawczy stanowią dr inż. Joanna Czarnota, dr inż. Agnieszka Pękala, mgr inż. Małgorzata Miąsik i mgr inż. Ewa Bujak z Zakładu Inżynierii i Chemii Środowiska (Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury) oraz dr inż. Karolina Leś i dr inż. Marcin Chutkowski z Katedry Inżynierii Chemicznej i Procesowej (Wydział Chemiczny).
W ramach projektu prowadzone są badania nad przetwarzaniem różnych rodzajów osadów ściekowych –nadmiernego zagęszczonego, ustabilizowanego w warunkach tlenowych w komorze stabilizacji i w warunkach beztlenowych w wydzielonej komorze fermentacji z dodatkiem mineralnych materiałów pylistych. Wytworzona mieszanina poddawana jest wielostopniowej obróbce termicznej, efektem czego jest uzyskanie granulatu o właściwościach nawozowych. Interdyscyplinarne badania nad optymalizacją dawki i warunków procesowych oraz badania granulometryczne i wytrzymałościowe uzyskanego nawozu umożliwią otrzymanie jednorodnego granulatu nawozowego.
dr inż. Adam Masłoń, prof. PRz
Politechnika Rzeszowska,
Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury,
Zakład Inżynierii i Chemii Środowiska
Źródło: Forum Eksploatatora 2/2020
