Złoża filtracyjne w technologii uzdatniania wody

Część I. Zagadnienia ogólne. Właściwości fizyczne złóż

Złoże filtracyjne jest jednym z istotniejszych elementów technicznych układu uzdatniania wody. Sam proces filtracji nie jest jeszcze do końca poznany i zbadany, stanowi jednocześnie składową wielu procesów zachodzących w obrębie materiału filtracyjnego, decydujących o jego efektywności technologicznej. Składają się nań zjawiska fizyczne, chemiczne i biologiczne, w zależności od składu i struktury samego materiału filtracyjnego, jak i wody poddawanej uzdatnianiu. Z tego punktu widzenia, klasyfikacja i podział materiałów do uzdatniania wody w procesie filtracji będzie w najprostszy sposób przebiegał wg domieszek usuwanych z wody.

I tak, praktycznie rzecz biorąc, można wyróżnić złoża realizujące następujące funkcje:

• fizyczne cedzenie zawiesiny (np. zawiesin naturalnych zawartych w wodzie surowej, zawiesin po procesie koagulacji, czy pochodzących z procesu utleniania i wytrącania wodorotlenku żelazowego, bądź tlenków manganu);
• katalityczne utlenianie żelaza i manganu zawartego w wodzie (katalizowanie utleniania szczególnie manganu, z wykorzystaniem własności dwutlenku manganu tworzącego materiał filtracyjny);
• biologiczne utlenianie substancji zawartych w wodzie przez bakterie rozwijające się na złożu filtracyjnym (szczególnie w przypadku materiałów o wysokiej porowatości) – np. jonu amonowego, siarczków, czy substancji organicznych;
• odkwaszanie wody poprzez wiązanie dwutlenku węgla;
• adsorpcja na złożu filtracyjnym substancji organicznych;
• sorpcja niektórych domieszek specyficznych na powierzchni materiału filtracyjnego (np. arsenu, niklu, fluorków, czy jonu amonowego).

Każde z wymienionych zadań może być realizowane z wykorzystaniem złóż o określonych własnościach, stąd też klasyfikacja materiałów wg realizowanych funkcji technologicznych jest istotnym elementem doboru materiału do danego celu. Najczęściej wykorzystywane materiały, to:

• piasek kwarcowy (usuwanie zawiesin, utlenianie biologiczne substancji zawartych w wodzie, po wcześniejszym zaszczepieniu bakterii, usuwanie manganu w procesie katalitycznym – po wcześniejszym wpracowaniu złoża);
• piasek chalcedonitowy – funkcje technologiczne podobne jak w przypadku piasku kwarcowego, z tym, że chalcedonit, dzięki swojej wysokiej porowatości oraz kształcie ziarna filtracyjnego (materiał łamany) efektywniej oraz skuteczniej niż piasek kwarcowy realizuje cele uzdatniania wody;
• piasek antracytowy – podobnie jak kwarc czy chalcedonit, stosowany jednak przede wszystkim do zwiększania pojemności masowych złoża filtracyjnego, dzięki kształtowi ziaren (ziarno łamane);
• garnet – materiał o funkcjach głównie filtracyjnych, pozwalających na dogłębne cedzenie zawiesin nawet bardzo drobnych (w przypadku stosowania niskich uziarnień tego materiału fitlracyjnego);
• złoża zbudowane z dwutlenku manganu (braunsztyn, piroluzyt – funkcjonujące pod różnymi nazwami handlowymi) – stosowane głównie do usuwania żelaza i manganu z wody, ale również poprzez współstrącanie mogą realizować funkcje usuwania np. niklu z wody;
• złoża pokryte wodorotlenkiem żelazowym – do sorpcji np. arsenu lub fosforanów z wody;
• złoża dolomitowe i węglanowe – wiążące dwutlenek węgla, odkwaszające wodę, czego namacalnym efektem jest wzrost odczynu wody;
• złoża z węgli aktywnych – o szerokim spektrum adsorpcji różnych związków chemicznych (w tym głównie szeroko rozumianej organiki zawartej w wodzie) i dużej łatwości rozwoju mikroorganizmów na ich powierzchni (dzięki porowatej strukturze);
• aktywny tlenek glinowy (materiał granulowany, pozwalający na usuwanie np. fluorków z wody w procesie wymiany jonowej);
• zeolity o własnościach sorpcyjnych, lub jonowymiennych, wśród nich klinoptylolit przydatny do usuwania jonu amonowego z wody.

Każdy materiał filtracyjny, bez względu na realizowane funkcje, musi być scharakteryzowany pewnymi cechami fizycznymi lub chemicznymi, które stanowią punkt wyjścia dla oceny jego przydatności do realizacji określonego zadania technologicznego.

1. Uziarnienie materiału filtracyjnego

Podstawową grupę cech fizycznych materiału stanowią własności wynikające z szeroko rozumianej granulometrii złóż.

Parametry granulometryczne są szczególnie istotne w analizie przebiegu procesów cedzenia na złożu filtracyjnym. Czyli we wszystkich procesach uzdatniania wody, w których będzie usuwana zawiesina (naturalna, pokoagulacyjna czy też pochodząca z wodorotlenku żelazowego), granulacja materiału filtracyjnego będzie odgrywała dominującą rolę.

Uziarnienie materiału filtracyjnego jest szczegółowo opisywane w toku analizy granulometrycznej. Zgodnie z obowiązująca normą, analizę tą przeprowadza się na sitach o różnej średnicy oczek. Próbkę materiału o nieznanym uziarnieniu i określonej masie przesiewa się przez zestaw sit, umieszczonych jedno nad drugim na wytrząsarce.

Po przesianiu waży się ziarna pozostałe na danym sicie, a następnie określa procentową zawartość masy granul z danego przedziału uziarnienia w stosunku do całej masy poddanej badaniu. Wyniki badań naniesione na wykres tworzą tzw. krzywą uziarnienia (krzywa przesiewu), służącą do oceny i porównywania materiałów filtracyjnych. Przykładowa krzywa przesiewu została zamieszczona na rys. 1.

Krzywa przesiewu winna być każdorazowo przekazywana przez producenta lub dostawcę materiału filtracyjnego. Dobrze jest, gdy zamawiający złoże filtracyjne potwierdzi sobie uziarnienie materiału, dokonując również swoich badań. Szczególnie istotne jest potwierdzenie w zakresie podziarnia (czyli ziaren mniejszych od deklarowanych przez producenta) oraz nadziarnia (czyli ziaren większych). Zgodnie z obowiązującą normą PN-EN 12904 Produkty do uzdatniania wody przeznaczonej do spożycia. Piasek i żwir, dla różnych przedziałów uziarnień obowiązują różne wartości podziarnia i nadziarnia. Norma dokładnie precyzuje te poziomy. W większości przypadków ilość podziarnia i nadziarnia nie powinna przekraczać 5%.

Przekroczenie tych wartości może komplikować procesy uzdatniania wody. Szczególnie niebezpieczne wydaje się podziarnie (w zależności od wielości ziaren tego podziarnia), które może znacząco skracać cykl filtracyjny, powodując intensywną kolmatację zawiesiną materiału filtracyjnego. Dlatego, ocena tego parametru wydaje się być istotna przy zasypie złóż filtracyjnych.

Krzywa uziarnienia pozwala ocenić nie tylko ilość nadziarnia i podziarnia, ale także udział ziaren określonej frakcji. Zdarzały się, bowiem, sytuacje, że w zamawianym przedziale uziarnienia np. 1,0÷1,6 mm, większość ziaren mieściła się pomiędzy 1,4÷1,6 mm, tym samym materiał miał gorsze własności filtracyjne, niż gdyby uziarnienie było równomiernie rozłożone po całości zamawianego przedziału. Trzeba bowiem jednoznacznie stwierdzić, że im drobniejszy jest materiał filtracyjny, tym bardziej szczegółowa filtracja zawiesin! Złoża o niskim uziarnieniu, to bardzo dokładna filtracja, złoża o uziarnieniu większym – wręcz przeciwnie. Oczywiście, przekłada się to na szybkość kolmatacji złoża filtracyjnego i częstotliwość jego płukania. Dla dokładnej filtracji, na drobnym materiale filtracyjnym filtry będą płukane znacznie częściej niż w przypadku wypełnienia grubszym złożem. Ten punkt optimum – tj. poziom uziarnienia, przy którym zarówno efektywność technologiczna pracy złoża, jak i częstotliwość jego płukania, będą zadowalające, winien być wyznaczony w toku odpowiednich badań technologicznych, albo na podstawie doświadczeń eksploatacyjnych danego wodociągu.

Parametrami granulometrycznymi pomocnymi przy ocenie struktury rozkładu uziarnienia złoża filtracyjnego są średnice, które wraz z mniejszymi ziarnami mają określony udział w złożu. Są to zazwyczaj średnice:

• d₁₀ – czyli średnica ziarna, która wraz z mniejszymi od siebie stanowi 10% udziału w złożu;
• d₆₀ – czyli średnica ziarna, która wraz z mniejszymi od siebie stanowi 60% udziału w złożu.

Na podstawie tych dwóch średnic ziaren, odczytanych z krzywej uziarnienia, można obliczyć współczynnik WR – równomierności uziarnienia złoża. Im bardziej średnice d₁₀ i d₆₀ są do siebie zbliżone, tym bardziej jednorodne pod względem uziarnienia jest złoże filtracyjne.

Niektórzy autorzy oraz eksploatatorzy korzystają jeszcze z jednej średnicy charakterystycznej – tzw. średnicy efektywnej, oznaczanej jako d_e. Są dwa sposoby oceny tej średnicy:

• pierwszy stawiający znak równości między średnicą efektywną a średnicą d₁₀, szczególnie w praktyce krajów zachodnich;
• drugi polegający na obliczeniu wartości d_e jako średniej średnicy ziaren ważonej po udziałach poszczególnych przedziałów uziarnień, wynikających z analizy granulometrycznej.

Wydaje się, że z punktu widzenia istoty procesów cedzenia, właściwsze jest podejście, które wiąże średnicę efektywną z d₁₀, bowiem to ziarna mniejsze, górnej części złoża filtracyjnego, będą w głównej mierze decydowały o efektywności procesu usuwania zawiesin.

Wynika to z faktu, iż każdy materiał filtracyjny w wyniku płukania wodą ulega hydraulicznemu rozfrakcjonowaniu w czasie segregacji, po zakończeniu wstecznego przepływu wody płuczącej. Tym samym, ziarna najdrobniejsze będą układały się na wierzchu złoża, a ziarna najgrubsze na dole.

Złoża filtracyjne pracujące już w filtrach na stacji uzdatniania wody nierzadko obrastają różnymi związkami, przez co ich granulacja zmienia się wraz z czasem pracy.

O intensywności tego wzrostu uziarnienia będzie decydował:

• skład wody poddawanej uzdatnianiu (w skład obrostów wchodzą przede wszystkim tlenki żelaza, manganu oraz węglany wapnia i magnezu);
• intensywność płukania filtrów powietrzem i wodą (szczególnie istotne w tym procesie jest powietrze, które pozwala częściowo zetrzeć powłoki przyrastające na powierzchni ziarna – co na etapie wpracowania złoża nie zawsze ma pozytywny skutek – ale będzie o tym mowa w dalszej części artykułu).

Zgodnie z doświadczeniami różnych eksploatatorów, są układy uzdatniania, w których obserwuje się przyrosty rzędu ok 10% wysokości złoża rocznie. Przekłada się to na średnicę wynikową ziarna złoża filtracyjnego, które staje się coraz większe. Tym samym, początkowe uziarnienie złoża przestaje mieć znaczenie.

Na fot. 1 przedstawiono ziarna złoża filtracyjnego wyraźnie obrośniętego powłokami tlenkowymi (żelaza i manganu). Jak widać w przypadku zobrazowanym zdjęciem powyżej, początkowa granulacja materiału filtracyjnego nie ma żadnego znaczenia. Ziarno ma ok. 4-krotny przyrost średnicy.

Sytuacja taka może powodować komplikacje w pracy złoża filtracyjnego, skutkując:

• pogorszeniem własności filtracyjnych złoża;
• w przypadku usuwania żelaza z wody – zwiększeniem wysokości strefy odżelaziania (o czym była mowa w jednym z poprzednich artykułów zamieszczonych w Technologii Wody);
• wypłukiwaniem złoża z filtra, wskutek zbyt niskiej przestrzeni pomiędzy poziomem złoża filtracyjnego a lejem przelewowym – a tym samym systematyczne zmniejszanie faktycznej ilości złoża filtracyjnego w filtrze;
• pogorszeniem wyników uzdatniania wody (pierwszym symptomem takiej sytuacji jest wzrastająca mętność i pogorszenie efektywności usuwania manganu.

Tym samym należy stwierdzić, że stan złoża filtracyjnego winien być systematycznie monitorowany (przegląd co najmniej raz na rok) poprzez:

• ocenę wysokości złoża w filtrze;
• wizualną ocenę powierzchni złoża w filtrze (czy nie ma nierówności mogących świadczyć o złym stanie dennicy);
• pomiary uziarnienia materiału filtracyjnego.

Można w ten sposób kontrolować przebieg obrostu złóż filtracyjnych i podjąć odpowiednio wcześnie działania ograniczające ten efekt.

Oprócz uziarnienia złoża, do istotnych parametrów fizycznych decydujących o własnościach procesowych zaliczyć należy:

• sferyczność materiału filtracyjnego;
• porowatość ziaren materiału filtracyjnego;
• porowatość złoża filtracyjnego;
• gęstość materiału.

2. Sferyczność ziaren złoża filtracyjnego

Sferyczność ziaren złoża filtracyjnego jest parametrem informującym o stopniu zbliżenia kształtu ziarna do kuli. Im wyższa sferyczność, tym bardziej powierzchnia ziarna jest zbliżona swoim kształtem do sfery.

Sferyczność ziarna oblicza się jako iloraz powierzchni kuli o objętości równej objętości rozpatrywanego ziarna złoża filtracyjnego do powierzchni rzeczywistej danego ziarna.

W określaniu sferyczności, oprócz wartości bezwzględnych (liczbowych), zdecydowanie częściej posługuje się określeniami takimi jak:

• ziarna sferyczne (współczynnik ϕ= 1,0) – ziarna złoża o idealnie okrągłym kształcie, praktycznie niespotykanym w złożach pochodzenia naturalnego, niektóre złoża syntetyczne mają ziarna idealnie kuliste (wśród nich np. niektóre rodzaje perlitu, czy też ziarna wykonane ze szkła – stosowane np. w obsypkach filtrów studzien głębinowych);
• ziarna zaokrąglone (współczynnik ϕ = 0,98) – ziarna złoża o kształcie zbliżonym do kuli – do naturalnych złóż filtracyjnych wykorzystywanych w technologii uzdatniania wody, cechujących się takim kształtem, zaliczyć można przede wszystkim kwarcowe piaski rzeczne;
• ziarna ostrokrawędziaste (współczynnik ϕ = 0,81) – do tej grupy również zaliczyć można piaski kwarcowe, jak również niektóre złoża poddawane obróbce mechanicznej (mechanicznie łamane), podatne na kruszenie (np. naturalne rudy manganowe);
• ziarna kanciaste (współczynnik ϕ = 0,78) – charakterystyka podobna do grupy powyżej;
• ziarna łamane (współczynnik ϕ < 0,7; w niektórych przypadkach może osiągać nawet 0,4) – złoża kruszone mechanicznie (poddawane obróbce mechanicznej), zwłaszcza w odniesieniu do twardych minerałów (o wysokim wskaźniku w skali Mohsa), wśród których wyróżnić można m.in. złoża antracytowe, czy chalcedonitowe.

Sferyczność jest parametrem, który wpływa m.in. na:

• powierzchnię ziarna (granuli);
• porowatość złoża filtracyjnego.

Do niedawna uważano, że z technologicznego punktu widzenia korzystniejsze jest wykorzystywanie złóż ziaren maksymalnie zbliżonych do kuli. Faktem jest, że dużo łatwiej jest dla takich właśnie złóż dokonywać teoretycznych przeliczeń i analiz hydraulicznych. Można jednak stwierdzić, że ziarna łamane (o mniejszej sferyczności) wykazują takie pozytywne własności jak:

• większa pojemność złoża filtracyjnego na zanieczyszczenia (wynikająca ze wspomnianej wyższej porowatości);
• większa powierzchnia kontaktu ziarna z wodą – co w przypadku tych procesów, w których parametr ten jest ważny (odmanganianie, odkwaszanie) jest bardzo istotne.

Spośród ziaren łamanych na rynku złóż filtracyjnych dominuje chalcedonit i antracyt (jeśli chodzi o złoża nieaktywne chemicznie) oraz złoża węglanowe i dolomitowe (posiadające aktywność chemiczną).

3. Porowatość ziaren złoża filtracyjnego

Porowatość ziaren złoża filtracyjnego mierzy się objętością porów w stosunku do całkowitej objętości ziarna. Przy czym, wyróżnia się porowatość w zakresie:

• makroporów,
• mezoporów,
• mikroporów.

Parametr ten decyduje o wielu własnościach złoża filtracyjnego. Przede wszystkim jest podstawowym czynnikiem decydującym o przydatności danego materiału w uzdatnianiu wody na drodze adsorpcji (np węgle aktywne).

Oprócz adsorpcji zanieczyszczeń, pory materiału filtracyjnego wpływają również na podatność złoża na zaszczepianie bakteriami intensyfikującymi procesy uzdatniania wody (m.in. utlenianie biologiczne amoniaku, manganu czy związków organicznych).

Materiały porowate są zatem bardzo cenione i poszukiwane. Należą do nich między innymi odpowiednio preparowane złoża antracytowe, chalcedonitowe, perlit, keramzyt i, oczywiście, węgle aktywne.

Małą, bądź wręcz zerową porowatość mają piaski kwarcowe, jak również antracyt nie poddany obróbce. Natomiast spośród materiałów naturalnych zdecydowanie pod tym względem wyróżnia się chalcedonit, co pozwala na lepsze, efektywniejsze wpracowanie do usuwania jonu amonowego, czy też manganu (w tych technologiach, w których naturalne wpracowanie jest realizowane). Porowatość wewnętrzna chalcedonitu z Inowłodza, sięga od kilku do kilkunastu m2/g, w zależności od charakterystyki materiału wyjściowego. Zdjęcie złoża chalceodniowego pod mikroskopem scaningowym przedstawiono na fot. 2.

Dokładna charakterystyka poszczególnych materiałów filtracyjnych, również z punktu widzenia porowatości wewnętrznej, zostanie przedstawiona w dalszej części artykułu.

4. Porowatość złoża filtracyjnego

Pojęcie porowatości złoża filtracyjnego różni się od porowatości ziaren złoża filtracyjnego. Wyznacza się ją jako iloraz objętości wolnych przestrzeni pomiędzy ziarnami złoża zasypanego do filtra i całkowitej objętości zajmowanej przez złoże.

Porowatość złoża filtracyjnego jest parametrem zależnym bezpośrednio od:

• sferyczności ziaren materiału filtracyjnego;
• średnicy ziaren;
• współczynnika równomierności uziarnienia.

Im mniejsza, zatem, sferyczność złoża (ziarna bardziej łamane i ostrokrawędziaste), tym większa jego porowatość. Podobna zależność dotyczy porowatości i współczynnika równomierności WR. Im współczynnik mniejszy, tym porowatość większa. Dla złóż bardzo nierównomiernych ziarna drobne wchodzą bowiem pomiędzy ziarna grubsze, zmniejszając tym samym objętość porów. W złożach równomiernych (o jednolitym uziarnieniu) zjawisko takie nie ma racji bytu.

Porowatość jest parametrem, który w istotny sposób decyduje o przebiegu określonych procesów technologicznych. Wpływa m.in. na:

• długość cyklu filtracyjnego w układach filtracji zawiesin (im wyższa porowatość złoża, tym większa jego pojemność na zanieczyszczenia);
• parametry płukania złoża filtracyjnego;
• hydraulikę pracy złoża filtracyjnego (szybkość jego kolmatacji, wiążąca się ze średnicą porów złoża i tym samym rzeczywistą prędkością przepływu wody pomiędzy ziarnami materiału filtracyjnego).

Można zatem ogólnie stwierdzić, że im wyższa porowatość złoża filtracyjnego, tym efektywniejszy proces filtracji. Jest to jednocześnie parametr mający bezpośrednie przełożenie na ekonomikę omawianego procesu (choćby poprzez długość cyklu filtracyjnego i tym samym częstotliwość płukania złoża).

Średnie wartości tego parametru mieszczą się na poziomie 40÷45% dla materiałów sferycznych (np piasek kwarcowy) oraz ok. 50÷60% dla materiałów złożonych z ziaren nieregularnych, łamanych (złoże antracytowe lub chalcedonitowe). Tym samym, jest to czynnik, który decyduje o tym, że złoża antracytowe stosuje się jako warstwę zwiększającą ilość zatrzymanych zawiesin w technologiach złóż wielowarstwowych.

Do własności fizycznych złóż filtracyjnych, niezwiązanych z kształtem oraz wielkością ziaren, zaliczyć należy gęstość materiału oraz jego wytrzymałość mechaniczną. Coraz częściej analizuje się również ścieralność ziaren złoża.

5. Gęstość złoża filtracyjnego

W zagadnieniach dotyczących materiałów sypkich – w tym złóż filtracyjnych – wyróżnia się dwie podstawowe gęstości: gęstość właściwą oraz gęstość nasypową. Pierwsza ma znacznie technologiczne, druga głównie użytkowe.

Gęstość właściwa zgodnie z definicją jest ilorazem masy i objętości zajmowanej przez daną masę. W przypadku złóż filtracyjnych interpretację i porównywanie tego wskaźnika nieco komplikuje porowatość wewnętrzna ziaren. Złoża o wysokiej porowatości będą dla takiej samej objętości miały niższą masę, w porównaniu do złóż litych.

Gęstość złoża będzie decydowała o:

• ekspansji materiału filtracyjnego podczas płukania wodą;
• „lokalizacji” materiału filtracyjnego w złożach wielowarstwowych.

Materiały o większej gęstości będą się oczywiście pozycjonowały w dolnej części złoża filtracyjnego, zaś o mniejszej – w górnej.

Każdy materiał filtracyjny cechuje się inną gęstością właściwą.

Gęstości właściwe najpopularniejszych materiałów filtracyjnych są następujące (rzeczywiste wartości mogą się różnić od podanych w nawiasach, w zależności od miejsca wydobycia materiału filtracyjnego, jego indywidualnych cech i własności wynikających ze specyfiki złoża geologicznego, z którego dany materiał pochodzi):

• antracyty (ok. 1400÷1600 kg/m³);
• materiały kwarcowe (piasek kwarcowy, chalcedonitowy) – ok. 2600,0 kg/m³;
• dolomity – ok. 2700 kg/m3;
• złoża katalityczne (zbudowane z dwutlenku manganu) – ok. 4 000 kg/m³;
• garnet (granat) – ok. 4 100 kg/m³.

Tym samym, zasypane do jednego filtra, złoża filtracyjne będą się podczas płukania wodą rozfrakcjonowywały zgodnie ze swoją gęstością.

Właściwość tę wykorzystuje się w złożach wielowarstwowych, zasypując zawsze, licząc od dołu, materiały najcięższe.

Nierzadko, celem zwiększenia efektywności procesu usuwania manganu, stosuje się złoże katalityczne, które musi być zasypane w dolnej części filtra, by nie dopuścić do rozładowania powłok katalitycznych żelazem zawartym w wodzie (nie usuniętym w górnej części złoża – zgodnie z informacjami zawartymi we wspomnianym poprzednio artykule). Istnieje możliwość zasypania złoża na wierzch i sprowadzenia go w dół poprzez wielokrotne, intensywne i długotrwałe płukanie wodą, skontrolowane na koniec poprzez sondowanie warstw złoża na różnych głębokościach filtra. Ostatni z wymienionych elementów jest kluczowy, by nie doszło do zjawiska opisanego wcześniej, które może doprowadzić do całkowitej dezaktywacji katalitycznego materiału filtracyjnego.

Z użytkowego punktu widzenia, równie istotna co gęstość właściwa, jest gęstość nasypowa (ciężar nasypowy). Różni się ona od gęstości właściwej, a decyduje o tym, jaka masa materiału filtracyjnego będzie zasypana do filtra o określonej objętości. Z uwagi na fakt, iż te same materiały filtracyjne w zależności od partii produkcyjnej, wilgotności, warunków przechowywania u producenta, mogą mieć różne gęstości nasypowe, zaleca się zamawianie złóż do filtrów wg objętości zasypywanego urządzenia, a nie masy!

* * *

Do własności fizycznych złóż, które są coraz częściej oceniane przy zakupie materiałów, zalicza się również twardość materiału i jego ścieralność. Niestety, brak jest norm dla złóż filtracyjnych, które pozwoliły by porównać wyniki, np. ścieralności danej partii materiału z wartościami oczekiwanymi. Może to wynikać z różnych zastosowań materiałów i oczekiwań co do nich. Niemniej jednak, praktyka pokazuje, że na rynku funkcjonują materiały o różnej wytrzymałości mechanicznej oraz wytrzymałości na ścieranie. Różnice są znaczne. Tym samym, materiał cechujący się większą ścieralnością będzie bardziej podatny na rozkruszanie, zarówno przy zasypie, jak i intensywnych zabiegach technologicznych, np. takich jak płukanie.

W kolejnym artykule, który ukaże się w następnym numerze Technologii Wody, zaprezentowane zostaną poszczególne materiały filtracyjne wraz z ich charakterystyką technologiczną i wszystkimi zastosowaniami w technologii uzdatniania wody.

dr inż. Łukasz Weber, Nentech s.c.

Źródło: Technologia Wody 6/2017