Jedynie 40% wód powierzchniowych w Europie znajduje się w dobrym stanie ekologicznym – wynika z raportu Europejskiej Agencji Środowiska (EEA). W jaki sposób przywrócić dawną równowagę i zapewnić mieszkańców, że woda, z której korzystają, jest bezpieczna dla zdrowia? Pierwszy krok to identyfikacja problemu – monitoring parametrów jakościowych wody.
Woda ma ogromne znaczenie – pozwala na istnienie życia na Ziemi – „niebieskiej planecie”, która swój przydomek zawdzięcza właśnie dużej ilości wody na powierzchni. Niestety obecnie Ziemia nie jest już tak „niebieska” jak dawniej. W akwenach pływają śmieci, chemikalia i tworzywa sztuczne. Spowodowało to zmianę niebieskiego koloru, charakterystycznego dla czystej wody. Jakie są możliwe konsekwencje zanieczyszczenia zasobów wody? Jakie kroki należy podjąć, aby zmniejszyć udział wód zanieczyszczonych?
Źródła zanieczyszczenia akwenów
Woda jest materiałem bardzo podatnym na zanieczyszczenie. Jedna kropla oleju może zanieczyścić wiele litrów wody. Jednak oleje to nie jedyne niebezpieczne substancje. Metale, tworzywa sztuczne, chemikalia i bakterie także mogą być szkodliwe dla wody. Jak przedostają się one do akwenów, zwiększając udział wód zanieczyszczonych? Jest kilka przyczyn, jednak przede wszystkim jest to „zasługa” ludzi.
Zanieczyszczenie wód może pochodzić z gospodarstw domowych, rolnych lub fabryk, które zrzucają zanieczyszczoną wodę do naturalnych akwenów. Są to punktowe źródła zanieczyszczenia wód, czyli takie, które można zidentyfikować. Władze miast i lokalnych oczyszczalni muszą jednak stawiać czoła także niepunktowym (rozproszonym) źródłom zanieczyszczeń, czyli źródłom o pochodzeniu niemożliwym do ustalenia. Przykładowo mikroplastik lub spaliny rozprzestrzeniają się w powietrzu i wracają do wody podczas opadów. Są to typowe niepunktowe źródła zanieczyszczenia wód, które mogą być także spowodowane wpływem człowieka (np. ze spalin samochodowych).
Jakie niebezpieczeństwa niesie ze sobą zanieczyszczona woda?
Zbiorniki wodne są niezwykle podatne na wpływ czynników fizycznych, biologicznych i chemicznych. Przykładowo dla organizmów wodnych bardzo ważny jest poziom tlenu rozpuszczonego. Ryby potrzebują określonej ilości tlenu rozpuszczonego, aby przeżyć. Poziom tlenu szybko można wytrącić ze stanu równowagi. W zanieczyszczonej wodzie może być za dużo tlenu, który chętnie jest konsumowany przez bakterie. W rezultacie ilość bakterii dynamicznie rośnie, podobnie jak zapotrzebowanie na tlen, co finalnie powoduje spadek stężenia tlenu do poziomu stwarzającego zagrożenie.
Podobna sytuacja ma miejsce wtedy, gdy zanieczyszczona woda zawiera substancje biogenne powodujące rozkwit glonów. Nadmierny wzrost glonów jest częstą przyczyną ubytku tlenu i nagłego śnięcia ryb. Jest to także szkodliwe dla ludzi. Oczywiście zanieczyszczona woda może być szkodliwa także wtedy, gdy niebezpieczna jest sama substancja zanieczyszczająca. Mogą to być kwaśne chemikalia, toksyczne sole metali, oleje, tworzywa sztuczne lub bakterie czy wirusy.
Jak duży jest dziś problem z zanieczyszczeniem wody?
Mówiąc o wodzie zanieczyszczonej, należy zwrócić uwagę na pewne sygnały alarmowe. Takim sygnałem jest raport „Wody w Europie” z 2018 roku, w którym Europejska Agencja Środowiska dokonuje oceny stanu wód w Europie. Wnioski są wymowne: jedynie 40% wód powierzchniowych w Europie jest w dobrym stanie ekologicznym (wody powierzchniowe to głównie rzeki i jeziora). Wskazuje to na niezdrowy ekosystem większości rzek na naszym kontynencie. Jednym z powodów tego złego stanu są zanieczyszczenia.
Jaki wpływ na życie ludzi i zwierząt wywiera zanieczyszczona woda?
Zanieczyszczona woda może powodować wiele problemów. W zależności od rodzaju i stopnia zanieczyszczenia, picie tego rodzaju wody lub kąpanie się w niej może szkodzić zdrowiu ludzi. Toksyczne i radioaktywne zanieczyszczenia lub rozkwit glonów mogą powodować problemy zdrowotne. Zagrożeni są jednak nie tylko ludzie.
Dla roślin i zwierząt wodnych nawet niewielkie zaburzenia ich ekosystemu mogą stanowić zagrożenie. Zbyt mała zawartość tlenu może powodować śnięcie ryb. Ptaki morskie i ryby mogą ginąć, spożywając tworzywa pływające w wodzie. Jest także wiele innych parametrów jakościowych wody, które mogą mieć różnoraki wpływ: pH, przewodność, zawartość azotanów itd. Cykl hydrologiczny może wywołać reakcje łańcuchowe. Utrata równowagi w jednym ekosystemie ma wpływ na inne. Jeśli nie chcemy być świadkami dewastacji wód powierzchniowych, już teraz organy samorządowe, jednostki ochrony środowiska i ustawodawcy powinni podjąć właściwe kroki ochrony wody w rzekach i jeziorach.
Co możemy zrobić z zanieczyszczeniem wody?
Pierwszym etapem ochrony akwenów wód powierzchniowych jest identyfikacja zanieczyszczonych wód. Endress+Hauser udostępnia inteligentną technologię pomiaru parametrów analitycznych jakości wody. Zwykle wymaga to obserwacji kilku parametrów takich, jak:
- temperatura
- zawartość tlenu rozpuszczonego
- wartość pH
- przewodność.
Zbyt wysokie temperatury i zbyt niska zawartość tlenu są niebezpieczne dla organizmów wodnych, zwłaszcza ryb. Wartość pH informuje nas, czy odczyn wody nie jest zbyt kwasowy. Pomiar przewodności z kolei może być sygnałem zanieczyszczenia chemikaliami lub metalami.
Firma Endress+Hauser opracowała kompletne rozwiązanie do analizy jakości wody: Netilion Smart System dla wód powierzchniowych. Służy ono do jednoczesnego pomiaru kilku kluczowych parametrów. Użytkownik ma bardzo wygodny dostęp do danych pomiarowych. Po zainstalowaniu systemu na rzece lub nad jeziorem, pomiary są wykonywane w sposób ciągły. Dzięki bezprzewodowej transmisji danych można z dowolnego miejsca kontrolować wartości mierzone za pomocą smartfona. Dzięki temu Netilion Smart System dla wód powierzchniowych to niezawodne rozwiązanie pozwalające na obserwację akwenów i wykrywanie zanieczyszczeń wody.
Ochrona środowiska rozpoczyna się z chwilą uruchomienia układu pomiarowego. System wykonuje przez cały czas pomiary jakości wody w rzece lub jeziorze. W dowolnym momencie istnieje możliwość obserwacji danych pomiarowych za pomocą smartfona. Każdorazowe przekroczenie dopuszczalnych wartości granicznych jest sygnalizowane powiadomieniem na telefon. Umożliwia to bieżącą kontrolę stanu wody powierzchniowej.
Wykrycie punktowego źródła zanieczyszczenia umożliwia rozwiązanie problemu np. przez odcięcie zrzutu zanieczyszczonej wody. Oczywiście, jeśli zanieczyszczona woda pochodzi ze źródeł niepunktowych, podjęcie działań jest trudniejsze. Tym niemniej, im więcej danych z monitoringu, tym większa możliwość lepszej oceny sytuacji. Dlatego właśnie organy odpowiedzialne za ochronę środowiska i władze gmin wykorzystują Netilion Smart System dla wód powierzchniowych do bieżącej kontroli parametrów jakościowych wody. Mając kompletne dane, otrzymywane w czasie rzeczywistym co 5, 15 lub 60 minut, władze gminy mają możliwość przekazywania mieszkańcom informacji zwrotnej na temat stanu jakości wody okolicznych akwenach.
Aplikacja Smart Systems – łatwy sposób monitorowania jakości wody
Netilion Smart System to pierwsze oparte na chmurze rozwiązanie na rynku dedykowane przedstawicielom samorządów, wydziałów ochrony środowiska, a także mieszkańcom. W przyszłości to właśnie mieszkańcy będą bowiem wnioskować o dostęp do danych o zasobach wodnych w swoich gminach. Dzięki Netilion Smart System dostęp ten jest prosty, a uzyskiwane dane wiarygodne. Netilion Smart System tworzą przyrządy do analizy fizykochemicznej cieczy, wykorzystywane również w przemyśle.
Netilion Smart System dla wód powierzchniowych – zobacz, jak to działa
Więcej informacji: https://eh.digital/2HI9dwj
O Endress+Hauser
Endress+Hauser to światowy lider w obszarze aparatury pomiarowej, usług i rozwiązań do automatyki przemysłowej. Firma produkuje układy do pomiaru przepływu, poziomu, ciśnienia, temperatury, analizy cieczy i gazów oraz rejestracji danych. Optymalizuje również procesy produkcyjne pod kątem wzrostu wydajności, bezpieczeństwa i redukcji wpływu na środowisko. Opierając się na wieloletnim doświadczeniu, tworzy przyrządy pomiarowe dedykowane potrzebom przemysłu chemicznego, spożywczego, farmacji, biotechnologii, energetyki, metalurgii, papiernictwa, górnictwa i przetwórstwa kruszyw, gazu i ropy naftowej oraz gospodarki wodno-ściekowej.
Więcej informacji: www.pl.endress.com
