Tematyką eksploatacji pomp głębinowych zajmuję się od ponad 10 lat. W pewnym momencie uważałem, że w tym temacie zostało powiedziane już wszystko i że dalsze rozmowy i rozważania na ten temat, to po prostu powielanie dotychczasowych doświadczeń. Jednak po zapoznaniu się z nowym oprogramowaniem do serwisowania, magazynowania i zarządzania próbami pomp głębinowych – SPMSYSTEM – stwierdziłem, że tematyka pompowa może być przeniesiona na całkiem inny wymiar niż ten, z którym spotykaliśmy się do tej pory.
Firma, w której pracuję – Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Lublinie (MPWiK Sp. z o.o. w Lublinie) jest największą firmą wodociągową po prawej stronie Wisły i można ją zaliczyć do najbardziej innowacyjnych firm wodociągowych w Polsce. MPWiK w Lublinie od wielu lat zajmuje się m.in. remontami różnego rodzaju pomp. Potwierdzeniem dobrze wykonanego remontu zawsze jest sprawdzenie pompy na stanowisku – stacji prób [1], której zadaniem jest określenie dokładnych parametrów pracy pompy – rys. 1.
W praktyce na stanowisku pomiarowym wyznaczane są podstawowe charakterystyki agregatu pompowego, a więc H = f (Q), P = f (Q) oraz ƞA = f (Q). Program do obsługi stacji prób powinien obecnie oferować coś więcej niż tylko suche wskazania liczbowe, które dla przeciętnego użytkownika nic nie mówią, a wręcz odstraszają. Program ten powinien wyraźnie ocenić odchylenia przebiegów wyznaczonych charakterystyk i zdiagnozować poprawność aktualnie zmierzonych wartości w porównaniu do wartości katalogowych – inaczej ujmując temat – program powinien jednoznacznie, modelowo dać odpowiedź obsłudze stacji prób czy wyremontowana pompa ma poprawne parametry, czy też nie. Dodatkowo, wizualizacja graficzna programu powinna intuicyjnie naprowadzić serwisanta na właściwe oceny i decyzje. Na rys. 2 i 3 pokazałem jak wygląda matematycznie wyznaczony przebieg charakterystyk: podnoszenia H = f (Q) i sprawności ƞA = f (Q) agregatu pompowego po przeprowadzeniu próby oraz jak program wyznaczył przedziały optymalnej pracy dla agregatu pompowego, wykorzystując powszechnie przyjęte kolory tła – zielone, żółte i czerwone.
Wykonując remonty dla wielu podmiotów gospodarczych, zarówno prywatnych jak i państwowych, doszliśmy do wniosku, że nasza firma powinna być dla swoich klientów partnerem w technice pompowej. Uwzględniając ten fakt, podczas ostatniej modernizacji stanowiska wprowadziliśmy SPMSYSTEM w wersji oprogramowania SoftSPMTEST [3] do komputerowo sterowanego badania agregatów głębinowych i dodatkowo zakupiliśmy wersję tego oprogramowania posiadającą systemowy moduł magazynowy stacji prób. Moduł magazynowy, jest to program, który posiada bezpośrednie powiązanie z programem do przeprowadzania prób agregatów głębinowych. Możemy prowadzić dokładny zapis historii serwisowej pomp własnych oraz pomp klientów. Ułatwieniem dla użytkowników jest również to, że nie muszą prowadzić własnej historii remontowej, ponieważ wszystko znajduje się w jednym miejscu i jest przypisane do pompy, tak, jak to dziś wygląda, np. w serwisach samochodowych. Na zamieszczonym rys. 4 widać jak rozwija się lista kontrahentów itd.
Wybierając kontrahenta z listy naszych kontrahentów, wiemy jakie pompy trafiają do naszego serwisu i jakimi agregatami pompowymi dysponuje dany klient. Pozwala to na dokładniejsze sprecyzowanie, jakie części zamienne powinny znajdować się fizycznie w rezerwie, a to znacznie skraca czas remontu i, w konsekwencji, obniża koszty związane z przestojem ujęcia oraz, w skrajnym przypadku, z brakiem wody (rys. 5).
Kolejną interesującą i potrzebną funkcją jest historia serwisowa. Wszystkie informacje jakie otrzymujemy od kontrahenta, dotyczące „objawów niesprawności agregatu” zostają u nas zanotowane. Pompy często zostają ustawione w tzw. kolejce remontowej, dlatego też ważne jest, aby dokładnie wiedzieć czy w danej pompie było uszkodzone uszczelnienie, głośna praca lub może brak wydajności (rys. 6). Informacje te często po ich uzupełnieniu o dane z weryfikacji uszkodzeń pomp i silników pomagają ustalić przyczyny awarii i mogą zapobiegać innym awariom danej studni ujęcia.
Podczas remontu zostaje zapisana informacja, jakie elementy zostały wymienione oraz czy w pompie zostały zmienione jakieś parametry techniczne, np. zmiana średnicy wirników. Na podstawie tych danych, praktycznie „od ręki” wystawiana jest faktura za remont i klient otrzymuje komplet dokumentacji wraz z protokołem próby agregatu. W przedsiębiorstwie tak dużym jak nasze, gdzie eksploatujemy kilkadziesiąt pomp różnych typów od kilku producentów, posiadanie własnego potencjału remontowego, a tym bardziej możliwości prób agregatów na stacji badań pomp, wyraźnie wpływa na optymalizację w zakresie rezerw i staje się wyjątkowo ważne w prowadzeniu energooszczędnej eksploatacji ujęć [2]. Wprowadzenie tzw. gospodarki pompowej, a więc stałego, systemowego śledzenia rezerw, ilości oraz statusu pomp w remoncie czy też w magazynie, znakomicie przyspiesza obieg informacji i zmniejsza sumaryczne koszty związane z oczekiwaniem na usunięcie awarii. Ważnym jest, by rezerwa ruchowa pomp posiadała już wyniki z prób na stacji lub w szczególnych przypadkach, by można było taką próbę przeprowadzić przed zabudową agregatu pompowego. W naszej firmie każdy agregat pompowy przed jego zabudową w studni jest wcześniej sprawdzony na stacji prób niezależnie czy jest to agregat nowy czy też po remoncie. Po uruchomieniu pompy w studni szczegółowo sprawdzamy parametry, odnosząc je do tych, które sprawdziliśmy na stacji. To się opłaca, gdyż bywają przypadki np. przecieków rurociągów, których w inny sposób byśmy nie stwierdzili i nie usunęli. Dokładne charakterystyki agregatów pompowych umożliwiają później dokładną diagnostykę ich pracy, a ta jest podstawą energooszczędnej eksploatacji ujęć [3]. Wiemy o tym, że własnymi służbami remontowo-eksploatacyjnymi, które mają duży, wieloletni zasób wiedzy najlepiej możemy zarządzać eksploatacją ujęć.
Na rys. 7 pokazano sumaryczne zestawienie stanów agregatów pompowych. W ramach prowadzonej gospodarki pompowej z łatwością możemy śledzić przydatność poszczególnych typów pomp do zmieniających się warunków hydrogeologicznych na ujęciach, możemy też przygotowywać listy agregatów do złomowania czy też odsprzedaży. Mając sprawne silniki głębinowe możemy kupować pojedyncze pompy i w ramach naszego potencjału remontowego pompy te zamontować na tych silnikach, by później przeprowadzić próby na stacji i zwiększyć zakres rezerw. Gospodarka pompowa w firmach wodociągowych jest na pewno opłacalna i nie wyobrażam sobie by np. w naszej firmie nie prowadzić wyżej wymienionego zakresu prac.
Podsumowanie
Potwierdza się znana zasada, że lepszy jest przykład niż wykład. Wdrożyliśmy nowe rozwiązanie w zakresie stacji prób i remontów i już teraz wiemy, że możemy zgodnie z naszymi oczekiwaniami jeszcze lepiej zarządzać remontami i rezerwami. Uważam, że wiele firm wodociągowych może, podobnie jak my, zorganizować u siebie gospodarkę pompową.
Literatura
[1] Chromcewicz P.: Diagnostyka pomp w MPWiK Lublin. Forum Eksploatatora, 4/2011.
[2] Materiały konferencyjne, Seminarium Szkoleniowo-Promocyjne, Energooszczędna, systemowa eksploatacja ujęć i pomp głębinowych, „Orle Gniazdo” Hucisko, 14–15 listopada 2017 r.
[3] Strączyński M., Macheta T., Zatorski P.: Najnowsze technologie w zarządzaniu oraz sterowaniu eksploatacją pomp i ujęć głębinowych – SPMSYSTEM – część III. Stacje prób pomp głębinowych system SPMTEST. Technologia Wody, 2/2015
Andrzej Niezbecki
Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Lublinie, Dział Głównego Mechanika
…
Źródło: Forum Eksploatatora 1/2018
…
Polecamy publikacje uzupełniające artykuł
…
